Евро жаңы эле он жашка толду. Бул убакыт аралыгында Европанын бирдиктүү валютасы өзүнүн баасын далилдей алды. Бирок, дүйнөнү каптаган каржылык кризис жакынкы жылдары бир катар өлкөлөрдүн евроаймактан чыгып кетишине алып келди.
Бирдиктүү европалык валюта чоң кыйынчылыктар менен киргизилген, бирок евроаймакка кирген бардык өлкөлөр анын артыкчылыгын түшүнүшкөн. Бирдиктүү валютанын он жылдыгы өткөн кылымдын аягында кабыл алынган чечимдин тууралыгын далилдеди. Ошого карабастан, акыркы жылдардагы экономикалык кризистин шартында евроаймак жарака кетип, ага туруштук бере алабы же жокпу белгисиз.
Дүйнөлүк экономиканын көйгөйлөрү ондогон жылдар бою топтолуп келген, ошондуктан 2008-жылдагы кризис көптөгөн эксперттер үчүн күтүүсүз болгон жок. Европа өлкөлөрү кризистин биринчи толкунун жеңип чыгышты, бирок евроаймакка кирген көптөгөн өлкөлөр үчүн анын кесепети өтө оор болду. Атап айтканда, банкрот болуп чыккан Греция үчүн. Эгерде башка европалык өлкөлөрдүн евро аймагынан чыгуу прецедентин алдын алуу каалоосу болбогондо, Греция эбак эле драхмага кайтып келмек. Европа Бирлигинин миллиондогон долларлык насыялары өлкөнүн чөгүп кетишине жол берген жок, бирок аны каржы каатчылыгынын сазынан чыгара алган жок. Греция бийлиги кандайдыр бир жол менен эмгек акыларды, пенсияларды кыскартууну жана он миңдеген жумуш орундарын бошотууну караган бир катар популярдуу эмес мыйзамдарды кабыл алууга жетишти. Бирок бул дагы өлкөнү сактап кала албайт, бир катар эксперттер Грециянын евроаймактан чыгышы убакыт маселеси гана деп эсептешет.
Эгерде маселе Греция менен гана чектелип калса, анда Европа Бирлиги мындай курмандыкка бармак. Бирок Европанын бир катар өлкөлөрү кыйналып жатышат, андыктан Грециядан кутулуу менен маселе чечилбейт. Ирландия, Испания, Португалия, Италия дагы чоң экономикалык кыйынчылыктарга туш болушту, рейтинг агенттиктери азыр статусун төмөндөтүп жатышат. Бул өлкөлөр тарабынан чыгарылган карыздык баалуу кагаздар боюнча пайыздык чендер өсүп жатат, бул өзү эң оор кырдаалды күбөлөндүрөт - эми эч ким аларга төмөнкү пайыз менен акча бергиси келбейт. Moody's эсептөөлөрү боюнча, Греция менен Ирландия жок дегенде 2016-жылга чейин оор абалдан чыга алышпайт, Испания, Португалия жана Италия үчүн оор мезгилдер 2013-жылдын аягына чейин созулат.
Ушундан улам, Париж менен Берлиндин биргелешип алдыга жылуу үчүн евроаймактан эң ийгиликтүү алты өлкөнү бөлүп көрсөтүү сунуштары өзгөчө курч. Франция жана Германия евроаймактагы абалды турукташтыруу үчүн ири суммадагы акча коротуп жатышат, бул алардын салык төлөөчүлөрүнүн нааразычылыгын жаратпай койбойт. Дагы бир вариант Брюсселдин евроаймакка кирген өлкөлөрдүн каржы жаатындагы көзөмөлүн күчөтүшү мүмкүн, бирок евроаймактын өлкөлөрү буга каршы болуп жатышат. Натыйжада, белгилүү бир жоготууларсыз чыгууга мүмкүн болбогон кырдаал пайда болду. Жок дегенде бирдиктүү европалык валютанын зонасынын көзгө көрүнүп турган туруктуулугун сактоо үчүн эмнени же кимди курмандыкка чалса болорун чечүү керек.
Белгилей кетүүчү нерсе, жакында эле Еврозонанын кыйрашынын эң оор варианты боюнча мыкты долбоордун сынагы болуп өттү - мындай сынактардын көрүнүшү эле евроаймак катуу ооруп жаткандыгын айгинелеп турат. Көпчүлүк евроаймак өлкөлөрү тынч, тынч, окуялардын жагымсыз өнүгүүсүнө даярданып, улуттук валюталарга кайтуунун оптималдуу варианттарын эсептеп баштаганы таң калыштуу эмес.
