Илим экономикасы жыл сайын өнүгүп келе жатат. Дүйнөнүн алдыңкы экономисттери адамдар үчүн эң ыңгайлуу жашоо шарттарын түзүү үчүн бардыгын жасоого аракет кылышат. Бирок, эч ким чече албаган кээ бир факторлор бар, жана бул факторлор баардыгы үчүн өтө маанилүү болгон өнүмдөрдүн бааларына таасир этет. Кеп тамак-аш азыктары жөнүндө болуп жатат.
Жай мезгилинде жана күздүн башында баанын көтөрүлүшүнүн негизги себеби аба ырайынын начарлоосу. Жыл сайын, аба ырайынын начар шарттарынан улам, дүйнө жүзү боюнча эгиндер кыйналат. Мисалы, ушул жайда Бразилияда нөшөрлөп жааган жамгыр жана АКШдагы кургакчылык дүйнө жүзүндөгү керектөөчүлөрдүн чөнтөгүнө тие баштады. Жайдын баасынын көтөрүлүшүн Индияда муссон мезгилинин кеч башталышы жана Австралияда катуу кургакчылык да колдоду.
Июль айында кумшекердин баасы 12% га жогорулады, себеби Бразилиядагы кант камышынын негизги жеткирүүчүсү болгон жагымсыз айыл чарба абалынан улам. Америка Кошмо Штаттарындагы кургакчылыктан улам жүгөрү жана жүгөрү уну 33% га чейин кымбаттады.
2010-жылы Россиядагы азык-түлүктүн оор абалын, мисалы, жайкы кургакчылыктын жана түшүмдүн аздыгынан гречканын баасы болуп көрбөгөндөй бийиктикке жеткенин эстөөгө болот. Андан кийин Россияда 95 миллион тонна дан эгиндеринин планынын ордуна 60 гана түшүм жыйналган. Ошол жылы дан эгиндерин экспорттоого эмбарго киргизүү чечими кабыл алынып, ал баанын тез өсүшүн дагы деле токтото алган жок. Быйылкы жылы, июль айында эле, түшүм жыйноонун акыркы жыйынтыгы боюнча жагымсыз божомолдор айтылган. Быйыл Россияда дан эгиндерин жыйноо 90-95 миллион тонна деңгээлинде пландаштырылган, бирок аба ырайынын начар шарттарына байланыштуу, 77 миллион тоннага чейин түштү. Мындан тышкары, ДСУнун шарттарында россиялык экспортерлор эгинди экспортко мүмкүн болушунча көбүрөөк жөнөтүүнү каалашса керек, бул өлкө ичинде баалардын кескин өсүшүн шарттайт.
Бирок, төмөнкүдөй суроо бойдон калууда: июль айында эгин оруп бүтө элек жана анын акыркы көлөмү белгисиз. Анда эмне үчүн июль айында баалар көтөрүлө баштады? Кеп адистердин божомолунда. Ушундай эле кырдаал синоптиктер табигый кырсыктын коркунучу жөнүндө алдын-ала эскерткенде, дүкөндөрдө азык-түлүк жана эң керектүү товарлар кымбаттап кетсе. Азык-түлүк жеткирүүчүлөр үчүн бул сактануунун бир түрү.
